بیش از یک ماه از توافق کریدور زنگزور با میانجی‌گری آمریکا می‌گذرد. در مقابل، ایران دو طرح راهبردی «کریدور شمال ـ‌ جنوب» و «خلیج فارس ـ دریای سیاه» را به‌عنوان جایگزین‌های ژئوپلیتیکی معرفی کرده، اما هنوز نشانه‌ای از پیشرفت جدی و عملی در این پروژه‌ها به چشم نمی‌خورد.
کریدور زنگزور به‌ عنوان یکی از پرحاشیه‌ترین طرح‌های ترانزیتی منطقه، با سرعتی در حال پیشروی است. در دو سه هفته اخیر یک هیئت آمریکایی از مناطق آذربایجان و ارمنستان برای پیشبرد کریدور زنگزور بازدید کرده‌اند. این پروژه که با پشتیبانی آمریکا و حمایت مستقیم آذربایجان و ترکیه کلید خورده، عملاً می‌تواند معادلات ژئوپولیتیکی قفقاز را دگرگون کند و جایگاه ایران را در مسیرهای ترانزیتی تضعیف نماید.
در چنین شرایطی، تهران دو گزینه اصلی برای مقابله با این تغییرات در اختیار دارد: کریدور شمال–جنوب و کریدور خلیج فارس–دریای سیاه. اما نکته کلیدی اینجاست که با وجود گذشت بیش از یک ماه از توافق زنگزور، هیچ گام عملی ملموسی برای فعال‌سازی این دو مسیر از سوی ایران برداشته نشده است.نخستین گزینه ایران، *کریدور شمال–جنوب است که بیش از دو دهه پیش میان ایران، روسیه و هند امضا شد. هدف این طرح، اتصال بندرعباس و سایر بنادر جنوبی ایران به روسیه و اروپا از مسیر جمهوری آذربایجان، دریای خزر یا کشورهای آسیای مرکزی است. شاهراه اصلی این پروژه، خط ریلی ۱۶۰ کیلومتری رشت–آستارا به شمار می‌رود؛ مسیری که تکمیل آن می‌تواند بار ترانزیتی ایران را چندین برابر کند. با وجود وعده وام ۱.۶ میلیارد دلاری روسیه و آزادسازی حدود نیمی از اراضی مسیر، پروژه همچنان با کندی پیش می‌رود و تأمین مالی پایدار، بزرگ‌ترین مانع آن است. در حالی که زمان‌بندی رسمی وزارت راه و شهرسازی، چهار سال برای تکمیل پروژه اعلام شده، کارشناسان معتقدند بدون منابع مطمئن و مداوم، این خط ریلی در کوتاه‌مدت به بهره‌برداری نخواهد رسید.
دومین گزینه، کریدور خلیج فارس–دریای سیاه است که در سال ۲۰۱۶ توسط ایران مطرح شد. این مسیر قرار است کالاهای ایرانی را از طریق ارمنستان و گرجستان به بنادر پوتی و باتومی در دریای سیاه برساند و سپس به اروپا متصل کند. مزیت اصلی این طرح، کاهش ۳۰ درصدی زمان و هزینه تجارت و همچنین کاهش وابستگی ایران به ترکیه و آذربایجان در مسیر اروپا است. علاوه بر این، کریدور یادشده ایران را به چهار حوزه دریایی خلیج فارس، عمان، خزر و دریای سیاه متصل می‌کند و جذابیتی ویژه برای کشورهایی مانند هند دارد. با این حال، این پروژه هنوز در مرحله رایزنی‌های دیپلماتیک باقی مانده و نشانه‌ای از آغاز عملیات اجرایی مشاهده نمی‌شود.