در حالی که خریدهای میلیاردی سلاح همواره خبرساز بوده، بسیاری از کشورها راه دیگری برای تقویت توان دفاعی خود یافته‌اند: اجاره تجهیزات نظامی. از جنگنده‌های پیشرفته سوئدی تا زیردریایی‌های هسته‌ای روسی، این شیوه به ابزاری تازه برای صرفه‌جویی اقتصادی و قدرت‌نمایی ژئوپلیتیک بدل شده است.
در حالی که اخبار مربوط به قراردادهای نظامی معمولاً به خریدهای میلیارد دلاری یا معاملات پر سروصدا خلاصه می‌شود، یک لایه کمتر دیده‌شده اما مهم نیز وجود دارد: اجاره تسلیحات و تجهیزات نظامی. این پدیده اگرچه کمتر در فضای عمومی مطرح می‌شود، اما برای بسیاری از کشورها راهی برای تأمین توان دفاعی بدون ورود به هزینه‌های سنگین خرید مستقیم و بومی‌سازی تولید است.گذر از میراث شوروی؛ تجربه جمهوری چک و مجارستانپس از فروپاشی چکسلواکی در سال ۱۹۹۳، جمهوری چک ناوگانی از جنگنده‌های ساخت شوروی شامل میگ-۲۱، میگ-۲۳ و میگ-۲۹ را به ارث برد. نبود زیرساخت مناسب برای نگهداری و روابط متزلزل با روسیه، ادامه استفاده از این هواپیماها را دشوار کرد. در سال ۱۹۹۵، این کشور ۱۰ فروند میگ-۲۹ را با ۱۱ بالگرد لهستانی مبادله کرد.اما نیاز به نوسازی کامل ناوگان جنگنده‌ها وجود داشت. در سال ۲۰۰۴، جمهوری چک تصمیم گرفت ۱۴ فروند جنگنده چندمنظوره «گریپن» سوئدی را برای ۱۰ سال اجاره کند. قرارداد ۸۵۰ میلیون دلاری شامل هواپیما، آموزش خلبانان و تکنسین‌ها و پشتیبانی کامل بود. این جنگنده‌ها در سال ۲۰۰۵ وارد پایگاه چاسلاو شدند.به مرور مشخص شد نسخه اولیه نرم‌افزاری این جنگنده‌ها محدودیت‌هایی دارد و فقط قادر به استفاده از توپ ۲۷ میلی‌متری و موشک‌های کوتاه‌برد بود. بنابراین در همان سال ارتقا یافتند و امکان استفاده از موشک‌های میان‌برد AMRAAM فراهم شد. جمهوری چک حدود ۳۰ میلیون دلار برای این به‌روزرسانی پرداخت.
طبق گزارش‌ها، محدودیت‌های پروازی در قرارداد باعث شد سوئد بتواند میزان استفاده از هواپیماها را کنترل کند. در سال ۲۰۲۰، مجموع ساعات پروازی جنگنده‌ها به بیش از ۳۰ هزار ساعت رسید. در نهایت، این کشور اجاره را تا سال ۲۰۳۵ تمدید کرد تا زمینه ورود جنگنده‌های اف-۳۵ فراهم شود.مجارستان نیز مسیر مشابهی پیمود. با توجه به محدودیت‌های میگ-۲۹، این کشور ۱۴ فروند گریپن اجاره کرد. قرارداد شامل بسته‌های جبرانی اقتصادی و سرمایه‌گذاری نیز بود. پس از وقوع دو حادثه در سال ۲۰۱۵، قرارداد بازنگری و هواپیماها ارتقا یافتند. همچنین سقف ساعات پروازی سالانه افزایش یافت و مجارستان توانست نقش فعال‌تری در مأموریت‌های ناتو از جمله گشت‌زنی هوایی بالتیک داشته باشد.اجاره زیردریایی‌های هسته‌ای؛ تجربه منحصربه‌فرد هنداگرچه اجاره جنگنده در تاریخ بی‌سابقه نیست، اما اجاره زیردریایی هسته‌ای برای نخستین بار در دهه ۱۹۸۰ توسط هند صورت گرفت. در سال ۱۹۸۸، دهلی‌نو یک زیردریایی پروژه ۶۷۰ شوروی با نام «چاکرا» را به مدت سه سال اجاره کرد. این تجربه به هند امکان داد پرسنل خود را برای کار با فناوری هسته‌ای آموزش دهد.برخلاف برخی روایت‌ها مبنی بر حضور دائم خدمه شوروی، افسران هندی می‌گویند کنترل کامل زیردریایی در اختیار آنان بود و فقط چند متخصص شوروی به دلیل شرایط اجاره همراهی می‌کردند.
در سال ۲۰۱۲، هند دومین زیردریایی هسته‌ای را از روسیه اجاره کرد. این بار قراردادی ۱۰ ساله به ارزش یک میلیارد دلار برای زیردریایی «چاکرا ۲» امضا شد. این شناور مجهز به اژدر و موشک‌های ضدکشتی با برد ۳۰۰ کیلومتر بود. با این حال، در سال ۲۰۲۰ وقوع انفجاری باعث خسارت جدی شد. تعمیر بخشی از بدنه در هند نشان داد صنعت این کشور به فناوری روسی دسترسی بالایی دارد.در سال ۲۰۱۹، هند قرارداد ۳ میلیارد دلاری برای اجاره «چاکرا ۳» امضا کرد. قرار بود این زیردریایی در سال ۲۰۲۵ تحویل شود اما تحریم‌های بین‌المللی احتمالاً باعث تأخیر تا ۲۰۲۸ شده است. این تجربه عملیاتی به هند کمک کرده است تا برنامه بومی ساخت زیردریایی‌های هسته‌ای خود را پیش ببرد.نقش آمریکا و «قراردادهای خاکستری»آمریکا را می‌توان پیشتاز اجاره تسلیحات دانست. واشنگتن در سال‌های اخیر از این روش برای گسترش نفوذ نظامی استفاده کرده است. برای نمونه، ۱۶ جنگنده اف-۱۶ تقریباً رایگان در اختیار اردن قرار گرفت و تنها هزینه نوسازی و تعمیرات از سوی این کشور پرداخت شد.ایتالیا نیز در سال ۲۰۰۱ قراردادی برای اجاره ۳۴ جنگنده اف-۱۶ امضا کرد و پس از یک دهه آنها را به آمریکا بازگرداند. علاوه بر جنگنده‌ها، آمریکا پهپادهای رزمی MQ-1 و MQ-9 و هواپیماهای گشت دریایی همچون P-3C را نیز اجاره داده است.اما در کنار این قراردادهای شفاف، مواردی در «منطقه خاکستری» نیز دیده می‌شود. در این حوزه، شرکت‌های نظامی خصوصی نقش واسطه را ایفا می‌کنند. برای نمونه، سازمان خصوصی «ایبیس ایر» ناوگانی شامل بالگردهای تهاجمی، جنگنده‌های میگ و سوخو را اجاره داده است. این تجهیزات در اختیار نیروهای خصوصی در آفریقا و همچنین ارتش آنگولا قرار گرفت.
شرکت‌های امنیتی مشهور مانند «واگنر» روسیه یا «بلک‌واتر» آمریکا نیز از خودروهای زرهی و تجهیزات سنگین در عملیات خاورمیانه و آفریقا بهره برده‌اند.اجاره به‌عنوان ابزار ژئوپولیتیکاگرچه اجاره تسلیحات در نگاه نخست راهی برای کاهش هزینه‌هاست، اما در عمل به ابزاری ژئوپولیتیک بدل شده است. این قراردادها به کشورها اجازه می‌دهد بدون سرمایه‌گذاری عظیم در صنایع دفاعی، توان نظامی خود را تقویت کنند و همزمان روابط دیپلماتیک و امنیتی خود را گسترش دهند.تجربه جمهوری چک و مجارستان نشان می‌دهد اجاره می‌تواند گذر از میراث شوروی و پیوستن به استانداردهای ناتو را تسهیل کند. هند نیز با اجاره زیردریایی‌های هسته‌ای، گامی بلند در مسیر استقلال دریایی برداشت. از سوی دیگر، آمریکا با استفاده از همین روش نفوذ خود را در مناطق مختلف تثبیت کرده است.